Dijital Narsisizm
Günümüzde internetin ve dolayısıyla sosyal ağların kullanımının artmasıyla birlikte insanların birbiriyle iletişim kurması çok daha yaygın hale gelmiştir. Sadece tanıdıklarıyla değil tanımadığı insanlarla da iletişim ağı oluşturmak sosyal medya fenomenliği, sosyal medyada beğenilirlik gibi kavramları oluşturmuştur. Narsist kişilerin kendisini daha kolay gösterebilmesini sağlayan sosyal medya platformları dijital ortamlarda narsist tutumların nasıl etkilendiğini araştırma gereksinimi oluşturmuştur. Narsistlik psikolojide kendisini ön plana çıkarmaya çok önem vermek, benmerkezciliği temel almak, diğer insanlarla daha az empati kurmak olarak tanımlanır. Narsisizm bir kişilik bozukluğudur ve doğru tedavi yöntemleri ile kişinin kendisine ve çevresine zarar vermesi önlenebilir. Aynı zamanda dijital platformlarda kişinin yanlış kararlar ile kendisine ve çevresine zarar vermesi de mümkündür. Profesyonel destek alınması önem taşır.
Narsisizm ve Facebook, Twitter Kullanımı Arasındaki İlişki
Sosyal medya narsist kişiler için kendilerini yeniden oluşturma fırsatı tanır (self-regulation). Beğenilme, kabul edilme motivasyonuyla hareket eden ve daha az empati kuran; uzun süreli, yakın ilişkilerde bulunma ihtimali daha az olan narsist kişiler beğenilirliklerini arttırmak için sosyal medya platformlarında kendilerini aslında olmadıkları biri gibi yansıtmaya daha çok eğilimlidir. Narsistik davranışın Facebook ve Twitter arasında, yaşa göre değişiklik gösterip göstermediği üzerine bir araştırma vardır. Bu araştırmaya göre narsistik üniversite öğrencileri narsist güdülerini yansıtmak için Twitter'ı daha çok kullanırken narsistik yetişkinler Facebook'u daha çok kullanmaktadır. Ayrıca sitelerde harcanan zamanın yaş ve narsisizm ile bağlantısı da kurulmuştur. Narsistik üniversite öğrencileri narsistik güdülerini yansıtmak için Twitter'ı daha çok tercih etse de narsistik yetişkinlere göre Facebook'ta daha fazla vakit geçirmektedir. Kendi narsistik güdülerini yansıtmak, kendilerini paylaşmaktan ziyade bilgi toplamak için kullanırlar. Narsisizm ile Twitter'da geçirilen vakit arasında bir bağlantı bulunamamıştır. Çünkü bir başka çalışmanın da önerdiği gibi Twitter sadece bilgi toplama amacıyla da kullanılabilmektedir.
Facebook ve Twitter arasındaki farkın bir başka sebebi Facebook'ta insanlar daha çok arkadaşlarıyla iletişim kurarken Twitter'da insanlar tanımadıkları, daha genel bir kitleyi takipçi olarak kazanabiliyorlar. Dolayısıyla yapılan bu çalışmada narsisizmin popülerlik güdüsünü Twitter'ın daha fazla karşıladığı görülmüştür. Narsist kişinin kullandığı sosyal medya platformunda popülaritesi arttıkça olumlu olma hali de artar ancak popülaritenin düşmesi tam tersi bir etki oluşturur. Popülaritenin artması narsist kişide toplumsal kabul edilme hissini arttıracağı için kişinin tatmin düzeyi de dolayısıyla artar. Popülaritenin azalması narsist kişinin egosunu toplumsal reddedilmeyle tehdit edeceği için kişi kendisini tehlikede hisseder ve olumsuz duygu durum hali artar.
Narsisizm ve Instagram Kullanımı Arasındaki İlişki
Narsistik özellikleri ağır basan kişilerin diğerlerine göre sosyal medya platformlarında daha aktif olduğu görülmektedir. Instagram ise bu platformlar arasında kişinin kendisini sergilemeyi fotoğraflar ve videolar aracılığıyla en kolay kılan ve günümüzde en çok kullanılan sosyal medya platformudur. Jang Ho Moon ve arkadaşları tarafından yapılan bir araştırmada narsistik kişilerin Instagram'da kendi fotoğraflarını daha fazla paylaştıkları, profil fotoğraflarını daha sık değiştirdikleri ve bu fotoğraflarda çekiciliğe daha fazla önem verdikleri görülmüştür. Bu araştırmada narsisizm ile Instagram'da geçirilen zamanın ve profil fotoğrafı değiştirme sıklığının pozitif ilişkili olduğu görülse de takipçi sayısı, takip edilen sayısı ve fotoğraf paylaşma sıklığı arasında geçerli bir ilişki bulunamamıştır.
Patrick Sheldon tarafından yapılan bir başka çalışmada ise narsistik kişilerin arkadaşlarının fotoğraflarını beğenmesi veya yorum yapmasının sebeplerinden biri olarak fotoğrafın sahibi olan kişiler tarafından görünürlüklerinin ve dolayısıyla popülerliklerinin artması güdüsünün olabileceği görülmüştür.
Sosyal Medya Kullanma Süresinin Narsisizm ile Bağlantısı
Narsist kişiler sosyal medya araçlarında daha az narsist olan kişilere göre daha çok vakit geçirir ve daha çok kendini göstermek, kanıtlamak amacıyla kullanır. Sosyal medyanın, sosyal medya kullanmadan önce narsist olmayan kişinin narsisizmini arttırıp arttırmadığı da bir araştırma konusudur.
Narsisizm ve Sosyal Medya Kullanımının Nörolojik Boyutu
Sosyal medyanın narsist tutumlar üzerindeki etkisi nörolojik açıdan ele alınacak olursa prefrontal korteks beğeni, yorum gibi geri dönüşleri iltifat, övgü, ödül olarak algılar. Dolayısıyla reward-seeking hareket gerçekleşir. Bazı hormonlar da geri bildirimin niteliğine göre salgılanır. Örneğin olumlu geri bildirimde dopamin salgılanırken olumsuz geri bildirimde anksiyetede de rol oynayan GABA salgılanır. Negatif geri dönüş narsist bireyin egosunu tehdit eder ve toplumsal reddedilme korkusu oluşturur.
Kaynakça
Buffardi LE, Campbell WK. Narcissism and social networking web sites. Personality and Social Psychology Bulletin Vol. 34 No. 10, October 2008 1303-1314.
Jabeen F, Gerritsen C, Treur J. Narcissism and fame: a complex network model for the adaptive interaction of digital narcissism and online popularity. Network Science (2020) 5:84.
James C, Davis K, Charmaraman L, Konrath S, Slovak P, Weinstein E, Yarosh L. Digital life and youth well-being, social connectedness, empathy, and narcissism. Pediatrics Volume 140, number S2, November 2017:e20161758.
Moon JH, Lee E, Lee JA, Choi TR, Sung Y. The role of narcissism in self-promotion on instagram. Elsevier, Personality and Individual Differences 101 (2016) 22–25.
Panek ET, Nardis Y, Konrath S. Mirror or Megaphone?: How relationships between narcissism and social networking site use differ on Facebook and Twitter. Elsevier, Computers in Human Behavior 29 (2013) 2004–2012.
Sheldon P. (2015). In Self-monitoring and narcissism as predictors of sharing Facebook photographs. Presented at the southern states communication association conference, Tampa, FL.
Sheldon P, Bryant K. Instagram: motives for its use and relationship to narcissism and contextual age. Elsevier, Computers in Human Behavior 58 (2016) 89e97.
Tepki Ekle
