AŞKIN ÜÇ TEMELİ: SAĞLIKLI İLİŞİNİN ÖLÇÜTLERİ  

Aşk, en karmaşık duygusal hislerden biridir. İnsanın tutku, acı, heyecan, mutluluk, üzüntü gibi birçok duyguyu kısa sürede yaşadığı hale denir. Robert Sternberg, Aşk Üçgeni Teorisi ile aşk için ölçütler geliştirmiştir. Robert Strenberg’in Aşk Üçgeni’ne göre sağlıklı aşkın üç temel bileşeni vardır: Yakınlık, tutku, bağlılık. Bu ölçütlerin bir araya gelmeleri ile farklı aşk türleri oluşmaktadır. İlişkilerde üç bileşenden ikisi baskın olarak bulunmaktadır. Üç bileşenin de yer aldığı aşka kusursuz aşk ismi verilir fakat enderdir. 

Yakınlık; ilişkide duygu paylaşımını, manevi desteği, güveni ve samimiyeti içerir. Etkili iletişim ve empati sağlama ilişkinin temelini oluşturur. Bu, bireyler arasındaki bağı güçlendirme eğilimindedir.

Tutku; ilişkide romantizmi, fiziksel çekimi, cinselliği ve coşkuyu içerir. Bu, ilişkiye heyecan ve yoğunluk getirir. Tutku, romantik ilişkiyi besler ve partnerler arasında yakınlaşmayı sağlar.

Bağlılık; sadakat, sorumluluk, güven ve ilişkiyi sürdürme isteği ile ilgilidir. Kişiyi sevme süresi ile bunu devam ettirmeyi içerir. Bu bağlılığın sürdürülmesi, ilişkiden elde ettiği tatmin düzeyine bağlıdır.

Aşk, bu üçlünün kuvvetine ve aralarındaki etkileşimlerine bağlıdır. Sternberg’e göre ilişkinin kusursuz olması, ögelerin ilişkide dengeli bir şekilde var olmasıyla mümkündür. Fakat ilişkideki kişilerin bileşenleri farklı olabilmektedir. Bir kişide bağlılık içerirken diğerinde tutku yer alabilir. İlişkilerdeki bağlılık, tutku ve yakınlığın dengelenmesi ve güçlendirilmesi, sağlıklı ve hoşnut bir ilişkinin temelini oluşturur. Robert Sternberg'in üçgen aşk teorisi, aşkın üç bileşeninin farklı şekillerdeki kombinasyonunun sekiz tür aşk yarattığını öne çıkardığını belirtmiştir; aşksızlık, hoşlanma, karasevda, boş aşk, romantik aşk, arkadaşça aşk, aptalca aşk, mükemmel aşk. 

Aşksızlık; bağlılık, tutku ve yakınlık yoktur. Aşk, bağlantı ve ilişki yoktur. Zorunlu ilişkiyi içerebilir.

Hoşlanma; tutku ve bağlılık olmadan yaşanılanan ilişkidir. Arkadaşlıklar ve tanıdıkları içerir.

Karasevda; yakınlık ve bağlılık yoktur. Sadece tutku içerir. Ciddi ilişki değildir. Karşı tarafa delice bir aşk beslenir, onsuz yapılamayacağı düşünülür.

Boş aşk; yakınlık ve tutku yoktur. Görücü usulü evlilikte, mantık evliliğinde görülür. İlişkiler boş aşk olarak başlayabilir, zamanla değişebilir.

Romantik aşk; tutku ve yakınlık vardır ancak bağlılık yoktur. Fiziksel çekim yoğundur, ilişki uzun sürmez. Tek gecelik bir ilişki olabilir.

Arkadaşça aşk; yakınlık ve bağlılık vardır ancak tutku yoktur. Uzun süreli ilişkilerde görülebilir. Samimiyet ön plandadır.

Aptalca aşk; tutku ve bağlılık vardır ancak yakınlık yoktur. İlk görüşte aşk ile ilişkilendirilebilir. Tutku zamanla sonlanıp, ilişki bitebilir.

Mükemmel aşk; yakınlık, tutku ve bağlılığın tümünü içerir. Aşk eksiksiz, kusursuz ve sağlıklıdır. İdeal bir ilişkiyi temsil eder.

Üç bileşenli aşk, sağlıklı ilişkilerin temelidir. Bu bileşenlerin dengeli hali mutlu, tatmin edici ve uzun vadeli ilişkinin bağıdır. Ancak her ilişki birbirinden farklıdır ve partnerler bileşenleri farklı şekilde yaşayabilirler. Bu nedenle, ilişkilerdeki bu üç bileşenin güçlendirilmesi ve dengelenmesi, mutlu ve sağlıklı bir ilişkinin sürdürülebilirliğini sağlamaktadır.

REFERANS:
Atak H., Taştan, N. (2012). Romantic relationships and love. Current Approaches in 
Psychiatry, 4(4), 520-546.
Sternberg, R. J. (1997). Construct validation of a triangular love scale. European Journal of 
Social Psychology, 27(3), 313–335.
Sternberg, R. J., Hojjat, M., & Barnes, M. L. (2001). Empirical aspects of a theory of love as 
a story. European Journal of Personality, 15(3), 199–218.