JEAN PİAGET

JEAN PİAGET

Jean Piaget ,1896 yılının Ağustos ayında İsviçre ‘nin Neuchatel şehrinde dünyaya gelmiştir. Bilime dair ilk yazısını yalnızca 11 yaşındayken albino serçeleri hakkında yazmıştır. Kendi şehrinde lise eğitimini tamamladıktan sonra yine kendi şehrindeki Neuchatel Üniversitesi’nde Doğa Bilimleri alanından mezun olup doktorasını tamamlamıştır.1918 yılında Psikanalize ilgi duyarak Zürih’e gitmiştir, Paul Eugen Bleuler ‘den belli bir dönem eğitim aldıktan sonra Paris’teki Sarbonne Üniversitesi’nde anormal psikoloji ,epistemoloji gibi konularla ilgili de eğitim almıştır. 1920 yılında Paris’teyken laboratuvarda yapılan bir zeka testi çalışmasında görev almış ve bu çalışmanın ilerde bizlere bırakacağı kuramda büyük bir etkisi olmuştur.1923’te Valentine Chatenay ile yaptığı evliliğinden üç çocuğu olmuştur ,Piaget çocuklarının bilişsel ve entelektüel gelişimlerini incelerken ileride oluşturacağı kuramlar için alt yapı oluşturmuştur. Dört yıl boyunca Neuchatel Üniversitesi’nde psikoloji, sosyoloji ve bilim felsefesi profesörü olarak görev almıştır. Uluslararası Eğitim Bürosu Direktörlüğü görevini kabul edip ardından Uluslararası Genetik Epistemoloji Merkezi’ni kurarak yaşamını yitirene dek başkanlığını üstlenmiştir. Erasmus, Sosyal ve Siyasal Bilimler Ödülü gibi birçok ödül almıştır . 16 Eylül 1980’de İsviçre’nin Cenevre şehrinde hayatını kaybetmiştir.

 • Bilişsel Gelişim Kuramı

Piaget’in bu kuramında Adaptasyon ,Düzenleme ,Uyma ve Özümleme temel kavramlardır.

Piaget’e göre tüm canlılar düzenleme ve adaptasyon süreçlerini kalıtım ile geçirirler.Canlı, yaptığı davranışları ve tüm düşüncelerini gruplar halinde düzenler.Adaptasyonda ise canlı uyma ve özümleme kavramlarını yaşar: taze öğrenilen her bilgi ve deneyim ile şemalar tekrar düzenlenir buna da özümleme denir,taze öğrenilen her bilgi ve deneyim ile yeni şemalar oluşturuluyorsa buna da uyma denir .Kişinin edindiği bilgileri düzenleyip kendince yorumlamasına yardımcı olan bilişsel kategorilere şemalar denir .Tüm bunlar doğrultusunda Piaget’e göre yetişkinlikteki düşünce ve mantık sistemi ile çocuklukta sahip olunan düşünce ve mantık sistemi birbirinden çok farklıdır. Piaget ,Bilişsel Gelişim Kuramını dört döneme ayırmıştır :

1. Duyusal Motor Dönemi (0-2 yaş) :

 Bilişsel gelişimin ilk aşamasıdır. Çünkü Piaget ,bebeklerin dış çevredeki her uyaranı motor becerileri ve duyularıyla öğrenip deneyimlediğini savunmuştur. Gelişimin sonraki dönemlerinin temeli burada atılır bu aşama bebeğin dil edinimine dek sürer.

2. İşlem Öncesi Dönem (3-7 yaş ):

Duyusal motor döneminden bu döneme geçişi sağlayan Piaget’in ‘Nesne Kalıcılığı ‘ ya da ‘Nesne Sürekliliği’ kavramıdır .Herhangi bir nesneyi ortadan kaldırma durumunda nesne, canlının görüş alanında olmasa bile nesnenin varlığını algılayabilmesi durumuna nesne kalıcılığı denir. Piaget,bu dönemde çocuğun fiillerinden ziyade zihinsel sınırlılıklarına vurgu yapmıştır. Çocuk bu dönemde herhangi bir fiil ya da işlem yapamadığından bu dönem İşlem Öncesi Dönem olarak adlandırılmıştır. Piaget , bu dönemde edinilen dil sayesinde çocukların artık bilgiyi somutlaştırabildiklerini gözlemlemiştir. Örneğin çocuk sudaki fasulye tanelerini balığa benzeterek onları yüzdürebilir .Piaget, bu şekilde yapılan oyunların çocuğun şemalarının güçlenmesine katkı sağlayarak bilişsel gelişime de büyük oranda katkı sağladığını incelemiştir. Bu incelmesine istinaden ‘benmerkezci (egosantrik)’ bakış açısını kazanmıştır .Bu dönem kendi içerisinde iki alt grupta incelenmiştir:

A) Sembolik İşlev : 2 ila 4 yaş arası çocukların bulunduğu bir alt gruptur.Çocuğun, cansız nesnelere canlı özellikler atfederek onları sembolleştirdiği alt evredir ve bu duruma animizm denir .

B) Sezgisel Düşünce : 4 ila 7 yaş arasını kapsamaktadır ,bu dönemde çocuklar herhangi bir nesnesin tek bir özelliğine odaklanırlar bu nedenle çok sık santrasyon ya da odaklanılmış ilgi durumunu yaşarlar ya da gösterilen iki farklı kaptaki sıvı miktarlarının eşit miktarda olduğunu anlayamazlar bu sebepten de’ korunum özelliğini’ kazanamazlar .Bu özellik Somut İşlemler Döneminde kazanılır .

3.Somut İşlemler Dönemi (7-12 Yaş ):

Bu dönemde okula başlayan çocuklar bir önceki dönemde kavrayamadıkları korunum ilkesini bu dönemde artık kazanırlar. Bu sayede somut konularla ilgili sorunları anlamlandırabilir ve çözebilirler. Bu döneme kadar edinilen tüm deneyimlerden faydalanılarak tümevarımsal akıl yürütme kullanılabilir. Çocuk ,bu dönemde dağınık bir odanın toplandığında eski haline gelebileceğini kavrar ve kırılan bir vazonun eskisi gibi olamayacağını algılayabilir .

4.Soyut İşlemler Dönemi (12 yaş üzeri ):

Piaget’in bilişsel gelişim kuramındaki son dönemdir, bu dönemde çocuk değil ergenlerin davranışları ve düşünceleri incelenmiştir. Somut bilgilere sahip olmadan soyut bilgiler anlaşılır ve ‘tümdengelim akıl yürütme ‘ kullanılarak bir probleme ait tahminde bulunarak sorun çözülebilir .Bilişsel gelişimin son ve dördüncü evresinde artık soyut düşünmeyi kazanan ergen kendisi dışında başkalarının da duygu ve düşüncelerini anlayıp yorumlayabilmektedir .

Piaget’in Kuramına Eleştiriler :

Piaget, her ne kadar kendi kuramını ortaya atmışsa da kuramına birçok eleştiri olmuştur: en sık eleştirilen konu ise kuramında sosyal çevre ve kültüre yeterince değinmemiş olmasıdır. Eleştirenlere göre sosyal çevre ve kültür farklıklarının etkisi Piaget’in bilişsel gelişim kuramında büyük bir etkiye sahiptir fakat Piaget bunu göz ardı etmiştir. Bir diğer eleştiri ise Piaget’in kuramında ergen sonrası gelişime yer vermemesidir. Eleştirmenlere göre bu kuramda bireysel farklılıklar dediğimiz kişinin yeteneklerinin gözetildiği detay görmezden gelinmiştir. Piaget’in kuramına yapılan eleştirilere rağmen Piaget’in Bilişsel Gelişim Kuramı Psikoloji kaynağına ve öğrencilerine çok önemli bir katkı sağlamıştır.

Zeynep Bartu