ÇOCUKLARDA DÜRTÜSELLİK
Dürtüsellik; eylemlerinin sonucunu düşünmeden harekete geçmektir. Örneğin; önünde ne olduğuna bakmadan yürümek, aklına geldiği anda söylemek, aklındakini hemen yapmak ve almak gibi. Dürtüsel kişiler sabırsızdır, aceleci davranırlar, keyif alıyorsa devam ettirirler ve mantıklı bir şekilde sonucunu düşünmezler.
Özellikle çocuklarda bu özelliğe sıkça rastlanılır. Çünkü çocuklar ilk yaşlarında mantıksal çözümler üretmek yerine dürtü ve istekleri ile hareket ederler, beyinleri gelişme evresindedir. Beynin dürtüyü kontrol eden tarafı yavaş gelişen çocukların dürtüselliği yaş ilerledikçe de devam edebilir. Bu da o kişilerin ve hayatlarındaki diğer insanların hayatlarını zorlaştırabilir. Dürtüsel olan çocukların ebeveynleri genellikle terapistlere yerinde durmama,söz dinlememe, ailelerinin elini tutmadan sokakta koşma, okuldan şikayet alma, söz kesme, sıra beklemede zorluk, aceleci olma, ödevlerini yapmakta zorlanma, istekleri erteleyememe, başladığı şeyleri eksik ve yarım bırakma gibi problemlerle başvururlar.
Dürtüsellik, erkek çocuklarında kız çocuklarına oranla daha fazla rastlanılmaktadır. Dürtüsel olan çocuklar aynı zamanda duygularını kontrol etmede,planlama ve zamanı yönetmekte zorluk yaşarlar.Mesela 5 yaşındaki bir çocuk istediği o anda olmadığında sinir ve ağlama krizine girebilir.14 yaşındaki bir çocuk sosyal medyada uygunsuz içerikler paylaşma yada alkol içme gibi riskli davranışlarda bulunabilir.
Dürtüsellik aynı zamanda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtilerinden biri olabilir. Araştırmalar gösteriyor ki; DEHB olan çocukların beyinlerinin dürtü kontrolünü sağlayan, mantıklı çözümler üreten, karar mekanizmamızı içeren prefrontal kortekste bulunan kısmı yavaş gelişiyor. ADHD olan çocuklar olmayan çocuklara nazaran daha dürtüseldir. O yüzden terapistlerin değerlendirirken bu noktayı da ele almaları gerekir.
Dürtüsel çocuklara dürtü kontrolünü göstermek için yapılabilecek bazı şeyler vardır. Mesela ilkokul çağındaki çocuklara para biriktirmeyi öğretebilirsiniz. Bir kumbarası olduğunda sabırlı bir şekilde paralarını biriktirmeye çalışması ve sonunda istediği şeyi kendi parasıyla alması onu motive edecektir. İstediği şeylerin hemen olmaması çocuklara hazzı ertelemeyi öğretir. Diğer bir yöntem de dur ve düşün yöntemidir. Çocuğa öncesinde bunun hakkında bilgi verebilir, sonrasında riskli bir davranış yapacakken ‘Dur ve Düşün’ diye hatırlatabilirsiniz. Eğer durursa onu ödüllendirebilirsiniz.
Son olarak, çocuğunuzun bekleme sürelerini arttırmak dürtü kontrolünü sağlamanıza yardımcı olabilir. Ona küçük beklemesi gereken görevler vererek süre tutabilir, ne kadar beklediğini onunla paylaşabilirsiniz. Ayrıca daha net ve kısa yönergeler vererek yapacağı davranış konusunda kafasını karıştırmamış olursunuz.
Tepki Ekle
