AŞK TÜRLERİ

Bunlardan birincisi, romantik aşk ya da cinsel tutku olarak da adlandırılan Eros'tur. İsim, temel olarak Yunan aşk ve arzu tanrısından gelir ve romantik ve tutkulu aşkı temsil eder. Emily (2020), insanların kendilerini ve sınırlarını kontrol edemediklerini belirtmektedir. İnsanlar hem fiziksel hem de duygusal olarak bağlanırlar, dolayısıyla partnerlerinin veya sevgililerinin yanındayken hep daha fazla yan yana olmak isterler ve bu hiçbir zaman yeterli gelmez. Ancak Eros, bu nedenlerin insanın kontrolünü kaybetmesine sebep olabileceğinden eski Yunanlılar tarafından tehlikeli bir aşk türü olarak görülmüştür. Bunlara ek olarak, Eros aşkının mutlaka uzun süreli olması gerekmediği de dile getirilmektedir. Cate, bu durumu "Bu fiziksel aşk, ilişkiye bağlı olarak altı aydan iki yıla kadar sürebilir" olarak açıklamaktadır. Eros aşkı şu şekilde anlaşılır (FTD, 2020):

• Birinin fiziksel bedenine hayran olmak.

• Sarılma ve öpme gibi fiziksel temas.

• Romantik sevgi.

İkinci aşk türü ise derin dostluk ya da şefkatli aşk olarak adlandırılan Philia'dır. Yunan filozof Platon'dan (dolayısıyla platonik arkadaşlık fikri) gelmektedir. Bu aşk, romantik aşk kadar arkadaşlar arasında da önemli olabilir. Cate, bu aşk türünü "Philia, eşitler arasındaki sevgi, zihinle ilgili sevgi ve zor zamanlar paylaşan insanlar arasındaki sevgi anlamına geliyor" olarak ifade etmiştir. Philia deneyimini yaşayan herkes arkadaşlık sevgisinin hâlâ çok güçlü olabileceğini bilmektedir. Platon'un platonik aşk kavramı, fiziksel çekiciliğin aşkın gerekli bir bileşeni olmadığı inancından kaynaklanmaktadır. (Gulla, 2020) Temel olarak Philia, romantik çekiciliğin olmadığı bir aşktır ve arkadaşlar veya aile üyeleri arasında olabilir. FTD Blog'a (2020) göre Philia tipi aşkı şu şekilde anlayabiliriz:

• Bir arkadaşınızla derin bir sohbete katıldığınızda,

• Açık ve güvenilir olduğunuzda,

• Zor zamanlarda destekleyici olduğunuzda.

Diğer aşk türü ise Ludus'tur ve oyunlu aşk olarak da anılır. FTD Blog (2020) bu aşk türünün duyguları, flört etmeyi ve samimi aşkın başlangıç aşamalarını içerdiğini belirtmektedir. Bir ilişkinin balayı aşaması olarak da bilinen Ludus, erken dönemde sıklıkla yaşanan, çocuksu ve çapkın bir aşk şeklidir. Bu tür bir aşk, eşler arasındaki şakalar ve kahkahalarla karakterize edilir. Her ne kadar genç çiftlere özgü bir durum olsa da bu aşkın peşinde koşan yaşlı çiftler daha mutlu evlilikler yaşayabilmektedir. Ludus, şu şekilde kendini belli edebilir:

• Flört ederken ve eğlenceyi seven sohbetler yaparken,

• Birlikte gülerek ve eğlenerek zaman geçirdiğinizde,

• Masum yanınızı birbirinize gösterdiğinizde.

• Bonus: Bir gül buketi de verebilirsiniz. 

Agape aşkı, özverili aşk veya evrensel aşktır; bu, herkese karşı empatik bir sevgi tutumu anlamına gelir. Bu tür sevgi, karşılığında hiçbir şey beklenmeden verildiği için sunulan sevginin en üst düzeyidir. Agape'yi sunmak, zararlı olabilecek durumlarda bile her durumda sevgiyi yaymak için bir seçimdir. Agape bir duygudur; fiziksel bir eylem değildir. Ancak kendini sevme eylemleri Agape'ye neden olma gücüne sahiptir çünkü kendini izleme sonuç üretir. Agape şu şekillerde anlaşılabilir:

• Hayatınızı başkalarının hayatlarını iyileştirmeye adadığınızda,

• İnsanlığın iyiliği için yaptıklarınızın bilincinde olduğunuzda,

• Zamanınızı ve hayır işlerinizi ihtiyacı olan birine verdiğinizde,

Sadece dünyamızı ve geleceğimizi düşündükleri için para gibi hiçbir beklentiye girmeden tüm insanlığa hizmet eden sayısız hayır kurumu vardır. Bunun dışında, para kazanmak için bir şeyler satın alan insanların yüzüne bile bakmadığınız, yanından geçmediğiniz zamanları düşündüğümüzde kendinizi daha mı az insan hissedersiniz? Hayır işlerinde çalışamasanız bile tanımadığınız insanlara iyilik yapabilirsiniz. Agape, bizi daha insan yapan ve bunu koşulsuz olarak yaptığımız için dünyamız hakkında iyimser hissetmemizi sağlayan saf ve bilinçli sevgidir. 

Pragma, zamanla gelişen, olgunlaşan sevginin kalıcı veya uzun süreli sevgisidir. Uzun vadeli ve karşılıklı ilişkilere çaba sarf edilmesiyle gösterilebilir. Pragma, uzun yıllar boyunca gelişen, bağlı sevginin olağanüstü bir şeklidir. Bir çift, ilişkilerine eşit çaba göstermeye karar verdiğinde aşkları sonsuzdur. "Pragma"ya ulaşmak adanmışlık ve bağlılık gerektirir. Sonsuza kadar yanında olmasını istediğin kişiye "aşık olmak" değil, ona "aşık olmak"tır. (FTD, 2020) Pragma şunlarla gösterilmektedir:

• Uzun vadeli ilişkiler bağını güçlendirmeye devam ettiğinizde,

• Eşinizle birlikte çaba gösterdiğinizde,

• Partnerinizle sonsuza kadar takım olduğunuzda.

Diğer aşk türü ise kendini sevme anlamına gelen Philautia'dır. Bu tamamen öz sevgi ve öz şefkatle ilgilidir. Kendi güvenimiz ve öz saygımız için gereklidir ve aynı zamanda dünyayla nasıl etkileşim kurduğumuzu da etkiler. Kendine daha fazla sevgi, başkalarına sunacak daha fazla sevgiye eşittir (Regan, 2022). FTD'ye göre Philautia şunlarla gösterilebilir:

• Refahınızı besleyen bir ortam oluşturduğunuzda,

• Bir ebeveynin çocuğuna baktığı gibi kendinize iyi baktığınızda,

• Sizi destekleyen insanların yanında zaman geçirdiğinizde,

• Bonus: Ruh halinizi iyileştirmek için çiçekleri de kullanabilirsiniz. 

Storge, ebeveynler ile çocuklar veya çocukluk arkadaşları arasındaki tanıdık aşktır. Yakınınızdaki kişilere karşı minnettarlıkla gösterilebilir. Storge, kökleri en iyi arkadaşların yanı sıra ebeveynler ve çocuklardan gelen, doğal olarak oluşan bir aşktır. Bu, duygusal bağlantı ve kabullenme üzerine kurulu sonsuz bir aşktır. Ebeveynler ve çocuklar arasındaki ilişkide bu sevgi doğal olarak ve hemen gelir. (FTD, 2020) Storge şu şekilde anlaşılmaktadır:

• Zamanınızı, kendinizi veya kişisel zevklerinizi feda ettiğinizde,

• Zararlı eylemleri hızlıca affedebildiğinizde,

• Unutulmaz ve etkileyici anları paylaştığınızda. 

Mania, aşkın son türüdür ve takıntılı aşk olarak da bilinir. Mania türü, aşk partnerine karşı takıntılılık veya deliliktir ve sonucu ise istenmeyen sahiplenme veya kıskançlıkla sonuçlanan karşılıklı bağımlılıktır. Takıntılı aşk vakalarının çoğu, birbirlerine eşit miktarda sevgi duymayan çiftlerde görülür. Mania öncelikle Eros ve Ludus arasındaki dengesizlikten kaynaklanır. Takıntılı aşk zararlı olabilir, ancak aynı zamanda sağlıklı düzeyde oyun ve romantik aşka sahip olunarak da önlenebilir. (FTD, 2020) Mani’den kaçınmak aşağıdakilerle mümkün olabilir:

• Takıntılı veya sahiplenici davranışları harekete geçmeden önce tanıyarak,

• Başka bir kişiye kıyasla kendinize daha çok odaklanarak,

• İlişkilerinize güven vererek.

Sonuç olarak hissedebileceğimiz farklı sevgi türleri vardır. Kendimiz için, arkadaşlarımız ve ailelerimiz için, farklı yaklaşımlardaki sevgililerimiz için, hatta tanımadığımız diğer insanlar için ve daha fazlası için olabilir. Bu terimler duygularımızı daha derinlemesine anlamamızı ve tanımlamamızı kolaylaştırır. 

Kaynakça

Gulla, E. (2020, December 14). 8 different types of love explained. Cosmopolitan. https://www.cosmopolitan.com/uk/love-sex/relationships/a34896557/types-of-love/

mindbodygreen. (2022, December 28). From Eros To Philia, Here Are 8 Different Types Of Love. Mindbodygreen. https://www.mindbodygreen.com/articles/types-of-love

Team, F. (1970, January 20). The 8 different types of love + The perfect combo for you | FTD. FTD Blog. https://www.ftd.com/blog/types-of-love