Kolektif Bilinçdışı

Jung kolektif bilinci açıklamak için arketiplerden yola çıkmıştır. Arketipler atalardan aktarılarak gelen kalıtsal ögelerdir. Arketipler bireylerin bilinç düzeyine çıktıktan sonra sosyal ve kültürel değerlerle anlam kazanırlar. Jung'a göre yeni doğmuş bir bebeğin ağlaması veya gülmesi arketiplere birer örnektir. İnsanların tekrar eden davranışları da arketiplerdir. Bunlar evrensel olup, her kültürde kendini göstermektedir. Fakat aynı zamanda kültürler de arketiplerin şekillenmesinde rol oynar. İlk olarak arketipleri açıklamak için rüyalardan faydalanılabilir. Rüyalar bilinçdışında kontrol edemediğimiz, gelişigüzel ve saf ürünlerdir. Bu sebeple, bilinçli bir amaç taşımamasından kaynaklı olarak kolektif bilinç açısından incelenebilir. İkinci olarak, arketipleri açıklamak için aktif hayal gücü kullanılabilir. Aktif hayal gücü bilinçdışındaki fantezilerin sıklığı ve yoğunluğuyla doğru orantılıdır. Buradaki bastırılmış bilinçdışı düşünceler, bilinçli hale gelme isteğinden ortaya çıkmaktadır. Aktif hayal gücü bilinç düzeyini doğrudan etkilemektedir. Burada ise bilinçdışı isteklerin gerçekleşme arzusu ile bilinç düzeyine erişmesi vurgulanır. 

Freud, psikanalitik yaklaşıma yeni bir bakış açısı getirirken Jung bunu arketipler üzerine kolektif bilinç ile açıklamıştır. Benlik, kişinin yaşamı boyunca ulaşmaya çalıştığı ancak yaşamı boyunca ulaşması zor olan bir arketiptir. En önemli arketiplerden biridir. Benliğin gelişimi için kişinin bencilliği, korkuyu ve kibri aşması gerekir. Ego ise bir diğer arketiptir.  Ego, somatik ve zihinsel olmak üzere ikiye ayrılır. Ego bir referanstır ve bağımsızdır. Bu sonuca bağlı olarak da ego eşsiz ve bireyseldir. Persona son arketiptir. Dış dünya ile bağlantı kurmaya yardımcı olur. Persona katı değil, esnek bir yapıdır. Persona, bireye uyum sağlama fırsatı verir; Bir toplumdaki sosyal değerler, davranışsal uyum ve standartlar gibi. Persona üç faktör arasındadır: Benlik, ideal benlik ve sosyal insal modeli. Bu 3 kavram birbiri ile bağlantılıdır ve herhangi birinin zarar görmesi sonucunda bireyde de bozulmalar görülür.

Geçmişte ilk insanlardan gelen ve atalarımız tarafından bize aktarılan genetik aktarım olarak nitelendirilen kolektif bilinç, modern dünyada etkisini göstermeye devam etmektedir. Günümüz modern dünyası her ne kadar geçmişe göre çok değişkenlik gösterse de hala kolektif bilincin izlerini görebilmemiz mümkündür. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte kolektif bilinç günümüzde farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Bilimsel alanda radyo, televizyon ve telefonun icadı ile kolektif bilinç ve küreselleşme daha yaygın hale gelmiştir. Bu sebeple insanların arketiplerinin belirlenmesinde teknoloji en büyük etkenlerden biri haline gelmiştir. Yapay zeka 21. yüzyılda kolektif bilincin en önemli öncüllerinden birisidir. Günümüzde nöropsikoloji, kolektif bilinç ve yapay zeka araştırmaları hızla devam etmektedir ve gelecekte bu alanda büyük atılımlar olacaktır.

KAYNAKÇA

• Adamski, A. (2011). Archetypes and the collective unconscious of Carl G. Jung in the light of quantum psychology. NeuroQuantology, 9(3), 563-571.
• Jung, C. G. (1936). The concept of the collective unconscious. Collected works, 9(1), 42.