Depersonalizasyon ve Derealizasyon Bozukluğu

Depersonalizasyon Nedir?

Depersonalizasyon,kişinin kendini üçüncü bakış açısından izliyormuş hissiyatıyla, kendisini bedeninden ayrık ve bağımsız gibi görme durumudur. Kişi adeta bir sanal oyunun içinde gibidir ve gerçeklik, benlik algısında bozulmalar yaşar. İnsanların %75'ine yakını bu durumu yaşamaktadır ancak bazıları bunu sıklıkla ve devamlı şekilde yaşamaktadır (DPDR). Bu kişiler sürekli varlıklarını sorgular, zihinleri varlık ve gerçeklik ile ilgili sorularla doludur. Davranışlarının, hareketlerinin, düşüncelerinin ve duygularının kendileri kontrolünde olup olmadığı konusunda endişelenirler. Aslında bu durum beynimizin kaygı ve travmaya verdiği doğal bir tepkinin parçasıdır. Bu durum aynı zamanda vücudumuzun savaş ya da kaç tepkisi olarak yorumlanabilir. Vücudumuz bir tehdit veya sorun altında terleme, kalp çarpıntısı gibi belirtiler gösterir. Depersonalizasyon ve derealizasyon da sizi travmalardan uzaklaştırmak ve korumak adına devreye girer. Kişi, travma sonrasında veya sorunun çözülmesi sonucunda bu hissiyattan uzaklaşır ve etkilerini eskisi gibi yaşamaz. Fakat bazen bazı etmenlerin (panik atak,uyuşturucu kullanımı,kaygı bozukluğu,stres,depresyon..) etkisiyle ayrı bir sorun olarak görülebilir. Ancak ana temeli kaygı olan bir bozukluktur. Derealizasyondan farkı, kişinin gerçeklik ve ortamdan soyutlanmasından çok kişinin kendi benliğine ve bütünlüğüne karşı olan soyutlanmasıdır.

Belirtileri Nelerdir?

- Kişinin kontrolünü kaybetme hissi

- Beden algısında bozulmalar

- Toplumdan soyut ve yabancı hissetme hali

- Kişinin kendini robot gibi hissetmesi

- Duyu algılarında bozukluk

- Dikkat ve odaklanmada zorluk

Depersonalizasyona Yol Açan Etmenler Nelerdir?

Depersonalizasyonu kesin belirleyen etmenlerden söz edilemez ancak etki eden ve önemli olanlar şunlardır:

- Travma sonrası stres bozukluğuna sahip olmak

- Uyuşturucu kullanımı

- Derealizasyon ile birlikte gelişen sorunlar

- Psikiyatrik ilaç kullanımına bağlı olarak kendini gösterebilir.

Derealizasyon Nedir?

Gerçekliğe yabancılaşma hali olarak da bilinir. Kişinin içinde bulunduğu ortama, dünyaya ve bireylere yabancılaşmasıdır.

Derealizasyon Belirtileri Nelerdir?

- Kişinin yakın çevresi içinde kendini yabancı gibi hissetmesi, kopukluk hissi

- Kişi ana odaklanamaz ve bunun kaygısını taşımaktadır.

- Anılara duygu ekleyememe veya anılarınızı sizin başınıza gelen deneyimler olarak "sahiplenememe"

- Vücudunuzun ve uzuvlarınızı algılamada bozukluk

Derealizasyon Nedenleri?

- Travma sonrası psikolojik sorunlar

- Nörolojik bozukluklar

- Uyuşturucu Kullanımı

- Anksiyete Bozuklukları

Ne Yapılmalı?

Kişi, bu semptomları başka bir bozukluktan almışsa tedavinin odak noktası diğer bozukluk olmalıdır. Depersonalizasyon ve Derealizasyon, genellikle başka sorunların etkisiyle ortaya çıkan bir durumdur. Kesin tedavi yöntemleri bulunmasa da etkili olan yöntemler şunlardır:

- Terapi almak

- Yoga ve meditasyon gibi içsel dinginliği sağlayan aktivitelerde bulunmak

- Ana odaklanmak ve düşünce karmaşasından kendimizi uzak tutmaya çalışmak

- Bu sorunun çoğu insanda yaşanan bir durum olduğunun bilincinde olup endişe ve anksiyete duygularımızı zihnimizden arındırma yönünde faaliyetler yapmak

- Yaşadığımız durumdan ve sorundan kaçmamak,kendimizi olduğumuz,hissettiğimiz şekilde kabul etmek ve bu sürecin değiştirilebilir bir süreç olduğunu,durumunaşılabilir olduğunun bilincine varmak.Sorunumuz hakkında bilinçlenip bu yönde iyileştirici adımlarda bulunmak.

- Yardım alma ihtiyacında ruh sağlığı uzmanlarıyla görüşmek

- Zihnimizi ana ve çevreye odaklamak.Zihin oyunları oynamak(odadaki eşyaları saymak,yoldan geçen arabaların renklerine ve modellerine odaklanmak...)

Kaynakça:

Depersonalization/derealization disorder.(2017). In: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-5. 5th ed. Arlington, Va.: American Psychiatric Association; 2013.

Noyes R, Garvey MJ, Cook BL. Follow-up study of patients with panic disorder and agoraphobia

NHS (2020). Dissociative Disorders. Depersonalisation-derealisation disorder Noyes R, Garvey MJ, Cook BL. Follow-up study of patients with panic disorder and agoraphobia