Duygusal Açlık

Doreen Virtue "Duygusal Açlık" isimli kitabında duygusal ihtiyaçlarımızı anlama konusunda rehberlik eder. Kitap, insanların genellikle duygusal açlık yaşadığını ve bu açlığı fiziksel yemekle doldurmaya çalışmanın sorunlara yol açabileceğini vurgular.

Birçok insan, stres, mutluluk, sıkıntı veya diğer duygusal durumlarla başa çıkmak için yemek yeme eğilimindedir. Duygusal açlık; stres, üzüntü, mutluluk veya sıkıntı gibi duygusal durumlarla ilişkilendirilen yeme eğilimini ifade eder (Sevinçer & Konuk 2013). Bu tür yeme davranışı, fiziksel açlıkla ilgili olmayabilir ancak duygusal tatmin arayışını yansıtabilir. Duygusal açlık, birçok psikolojik ve sosyal faktörün etkisi altındadır ve sağlıklı beslenmeyi etkiler.

Yeme istekleriyle bağlantılı duygusal sorunlar genellikle aşağıdaki kategorilerden birine girer:

• Stres, gerilim, bunalım, korku ya da sabırsızlık

• Depresyon ya da canı sıkkın hissetmek

• Yorgun ve halsiz hissetmek

• Eğlence ve dinlenme ihtiyacının giderilmesi. Çok çalışmak, yeterince eğlenmemek

• Sevgi, ilgi, şefkat, hoşnutsuzluk ya da hüsrandan hayal kırıklığı

• Boşluk, güvensizlik ya da rahatlama ihtiyacı

(Virtue, 2011 s.54)

Plutchik’e göre, fazla kilolu bireylerin zorlu duygular yaşadıklarında, vücut ve kilo indeksinin orantılı olduğu bireylere göre daha fazla yemek yemeye yönelirler (1976 ,ss21-24). Duygusal ve fiziksel açlık birbirine karıştırılır hatta aynı hissedilir. Bu yüzden, doyduğumuzu anlamayarak tıkanırcasına yemek yemeye devam ederiz. Aslında, doyurmak istediğimiz karnımız değil duygularımızdır. Açlığın nerden kaynaklandığını anlamak için duygusal ve fiziksel açlığın tanımlarını öğrenmek anahtar noktadır.

Duygusal Açlık:

• Aniden gelir ve acildir: Aslında 10 dakika önce aç değildiniz. Fakat şu an yemek yemezseniz ölecekmişsiniz gibi aç hissediyorsanız ve acil olarak yemek istiyorsanız bu duygusal açlıktır.
• Belli bir yiyecek ister: Cheeseburger'i yemek zorunda hissediyorsanız yediğiniz başka bir yemek sizi tatmin etmeyecektir.
• Üzücü bir duygu eşlik eder: Arkadaşınızla tartıştınız ve kendinizi çok yalnız hissediyorsunuz. Yarın çok önemli bir sınavınız var ve bu yüzden stresli hissediyorsunuz. Daha iyi hissetmek için farkında olarak ya da olmayarak kendinizi çikolata yerken bulabilirsiniz. 
• Kendiliğinden veya farkında olmadan yemeyi içerir: Sanki birisi çikolatayı size yediriyormuş gibi hissedersiniz. İhtiyacınız kadarını almış olmanıza rağmen otomatik olarak yemeye devam edersiniz. Belki çikolata yemekten midenizin bulanmasına kadar devam eder bu durum. Mide bulantısı size ne yaptığınızın ve nasıl hissettiğinizin farkına varmasına yol açar. Bazı durumlarda midenizin bulanmasını dahi fark etmeyebilirsiniz.
• Vücut doluyken bile kesilmez: Duygusal yemek yeme, zorlayıcı duyguların üzerini örtme, görmemezlikten gelme, ertelemeden kaynaklanır. Zorlayıcı duygulardan kurtulmak amacıyla tıka basa yersiniz. Mideniz ağrır, bulanır fakat yine de yemeye devam edersiniz. 
• Yemeye ilişkin suçluluk duygusu: Kendinizi daha iyi hissetmek için yemek yediniz ve aslında kısa süreli olarak daha iyi hissettiniz. Fakat o kadar çok yemek yediniz ki bu sizi rahatsız etti. “Yeter artık, bu son! Her seferinde aynı şey oluyor ve sonra kilo alıyorum. Kendimi çok çirkin ve kilolu hissediyorum.” Şeklinde düşünceler geçti aklınızdan.

Fiziksel Açlık:

• Kademelidir ve sabırlıdır: Mideniz guruldar, enerjiniz düşer. Yeme zamanınızın geldiğini adım adım ilerleyen ipuçlarla birlikte size sinyaller verir. Hemen, o anda yemek yemenizi emretmez.
• Farklı yiyeceklere açıktır: Bazı yemekleri yemek istemeyebilirsiniz fakat alternatif yemeklere de açıksınız.
• Fiziksel ihtiyaçtan ortaya çıkar: Yemeği birkaç saat önce yediyseniz ve aç hissediyorsanız, fiziksel açlık yaşıyorsunuzdur. Açlıktan başınız dönebilir, halsiz hissedebilirsiniz, baş ağrınız olabilir.
• Bilinçli seçimler ve farkındalık içerir: Doyduğunuzu fark ettiğinizde yemeğinizi bitirmediğiniz halde durabilme durumudur. Tatmin olunca durursunuz.

Virtue, duygusal açlığın altında yatan nedenleri ele alır ve okuyuculara kendi duygusal ihtiyaçlarını anlama, ifade etme ve tatmin etme yollarını keşfetmelerine yardımcı olur. Kitap, duygusal dengeyi bulmak için meditasyon, öz farkındalık ve pozitif düşünce gibi günlük hayata kolayca entegre edebileceğimiz teknikler sunar.

KAYNAKÇA

Sevinçer, G. M., & Konuk, N. (2013). Emotional eating. Psychiatry and Behavioral Sciences, 3(4), 171.

Virtue, D. (2011). Constant craving: What your food cravings mean and how to overcome them. Hay House, Inc.

Plutchik, R. (1976). Emotions and attitudes related to being overweight. Journal of Clinical Psychology, 32(1), 21-24.